انسان درزندگی روزمره خود،بیطرفانه به پدیده هانمی نگردودرتلاش است تاجهان رابشناسد؛تفسیرکندودرنهایت؛ جلوه های متفاوت آن رابه پاره یی مفاهیم فکری تبدیل کند.اونمیتواندفقط نظاره گرجهان باشدبلکه درتکاپوی همیشگی است تابرای مفاهیم موجود،مصادیق جدیدی بیافریند.انسان عصرما،درهرنقطه کره زمین بطورنسبی ونسبت به پیشینه تاریخی خود،انسان مدرن محسوب میشود.اگرچه اندیشه های برخی جوامع درعرصه تحولات کنونی پیشتازندوحرف اول رامی زنند،ولی این بدان معنا نیست که سایرجوامع دروضع سنتی خودمانده اند.
آمارهای موجوددرعلوم سیاسی،اقتصاد،جامعه شناسی وسایرحوزه های علوم اجتماعی حاکی ازگسترش بحران اجتماعی عمیقی میان بخشهای مختلف جهان معاصراست.مدرنیسم،پسامدرنیسم وگسترده شدن طرح آن درمطالعات علوم اجتماعی پدیده یی ویژه غرب نیست.امروزه به دشواری میتوان جامعه یی رایافت که به گونه یی تحت تاثیرتحولات نوین ویا جزیی ازاین تحولات؛نباشد.ضرورت نگاهی دوباره به گذشته ونقدسیاستهاواستراتژیهای پیشین،نه تنها درامریکا واروپا؛بلکه درآسیای شرقی،تهران وحتی امریکای لاتین ازعمده ترین مسایل محسوب میشود.البته تاکیدبراین نکته ضروری است که درهریک ازنقاط پیش گفته،گفتمان های متفاوتی دراین باب شکل گرفته است.
تحولات گسترده وروزافزون جهانی سبب شده است چارچوبهاومعیارهای پیشین زیرسوال رفته ودرپاره یی موارد ناکارآمد شناخته شوند.انسان عصرجدیدناگزیراست درپی دیدگاهها،رهیافتهاواتخاذمواضع دیگری دربرابرمسایل زندگی،جامعه وسایرانسانهاباشدوجهان پسامدرن،گوشه یی ازفرایندعمیق وگسترده تحول جاری جهان است.جریان دگرگونی چنان فراگیر،چندبعدی وعمیق است که انسان راواداربه مرورمجددتمامی ملاکهای قدیمی شناخت پدیده های سیاسی،اجتماعی وفرهنگی مینماید.برهمین اساس،بررسی جایگاه ایران درعرصه تحولات جاری جهان،ضرورت انکارناپذیراین مقطع تاریخی است.
تماس ایران وجهان مدرن ازنیمه قرن 19 بانوعی تقلیدصرف وقبول بی چون وچرای وجه غربی زندگی آغازشدوبه سرعت ازمحورمعرفت شناختی خودخارج گردید.مد؛جایگزین عقل مدرن شد.ایرانی مدرن شد؛بدون مدرن اندیشی.لباس مدرنی برتن افکارسنتی خودکردودرنتیجه؛جامعه به شخصیتها ونهادهای سلطه جو پناه برد و اندیشه؛ درحاشیه قرارگرفت.به دنبال شکل گیری انقلاب مشروطه،بایددولتی مدرن بوجودمی آمدولی چنین نشد.ایل بختیاری قدرت رادردست گرفت ودولت؛به اسارت ایل درآمد.چنددهه بعد،بازار که محل مراجعه عموم مردم برای رفع نیازهای معیشتی است همراه باتحول سیاسی-اجتماعی دهه های 1320 و1330 به یکی ازمراکزقدرت تبدیل شدواین یعنی؛ عقیم شدن نوسازی سیاسی درایران ازطریق اسارت آن دردل پایگاه سنتی.
مجموعه مسایل ایران امروز،نتیجه رویدادهای 150 سال اخیراست که ازنزاع پیوسته سنت ومدرنیته ناشی شده است.جامعه ایران،جامعه یی است درحال گذارازسنت به مدرنیسم.یعنی هم گفتمان سنت درآن وجودداردوهم گفتمان مدرنیته.اما گفتمان سنت متناسب باجامعه سنتی است حال آنکه ایران باسقوط قاجاریه،به حسب ظاهرازآن دوران خارج شد.تکیه برگفتمان سنت،سبب ناهماهنگی میان حوزه حکومتی وحوزه های عمومی وخصوصی ودرنتیجه،تشدیدشکاف میان این حوزه ها خواهدشدوتشدیدناهماهنگی؛نتیجه یی جزهرج ومرج اجتماعی دربرندارد. این بحث ادامه دارد.....یاعلی
|
