در100سال گذشته هم اندیشمندان وهم سیاستمداران ما تلاش کرده اندهویت خودرادرقبال تصورشان ازغرب بازسازی کنند.اندیشمندان ازراه تلاش درعرصه ی نظریه پردازی،مفهوم سازی و معرفی آنهابه جامعه؛وسیاستمداران ازطریق اقدامات عملی.اندیشمندان اگرفرصت یابنداثری عمیق ترو پایدارتربرجای میگذارندولی سیاستمداران اقداماتی میکنندباآثارکوتاه مدت که میتواندنسبت به فعالیت اندیشمندان اثرمنفی هم داشته باشد.این دوگروه بر پایه ی برداشتهاوانگیزه های خوداقدام میکنندواین اقدامات وضع جامعه رابهم میریزدوجامعه رابه واکنش وادارمیسازد.عکس العملهای جامعه؛ باردیگراندیشمندان وسیاستمداران را گردهم می آوردو.....دراین چرخه ی پیچیده است که جامعه وکشور متحول می گردد.
نکته ی مهم اینکه این دوگروه براساس تصویرذهنی خودازغرب،به اقداماتی دست زده اندبرای غربی کردن یا غرب زدایی.این آیینه ی غرب نما دراندیشه وعمل ما،حاصل فرهنگ وواقعیات خودماست. پس غربی که مامیشناسیم،غرب بازسازی شده ازطریق اندیشه ی خودماست وهیچگاه نبایداین نکته را فراموش کنیم.عمده ی برخوردمابااندیشه وتمدن غرب درحوزه ی معرفت تجربی است.دراین حوزه هم برخوردمادرمعرفت تجربی اجتماعی بامعرفت تجربی غیراجتماعی(فیزیک وشیمی وزیست شناسی)کاملامتفاوت است.درحوزه ی دوم؛مقلدصرف شده ایم.
درحوزه ی معرفت تجربی اجتماعی ضرورت دارداندیشمندان مابه زمان ومکان جامعه بیش از پیش توجه کنندوبامسایل واقعی کشورعجین شوند.اگریک کارشناس ماکتاب بسیارخوبی راترجمه کند،به صرف داشتن مدارج بالای علمی نمیتوان اورا«اندیشمند»خواند.اوفقط وسیله ی انتقال نوعی مفهوم یا قالب ازفرهنگی به فرهنگ دیگراست.اندیشمند الزاما بایدباواقعیات جامعه ی خوددرگیرشود.اندیشمندماانسانی سیاسی است به این معناکه برتحول جامعه موثراست واین تأثیربسیارفراترازاندیشه ی صرف است.
خلاصه آنکه یکی ازمسایل مهم جامعه ماهم ازدیداندیشه وهم ازنظرسیاسی اینست که واژه های غرب زدگی وغرب گرایی به شدت درادبیات سیاسی-اجتماعی مامطرح است ولی درحال حاضراین واژه ها مفاهیمی یافته اندکه موردنظرنبوده است.وقتی رویارویی باغرب مطرح میشود،رویارویی باهمه ی جنبه های آن به ذهن متبادرمیشوددرحالی که رویارویی باوجوه غیرانسانی وغیراخلاقی تمدن صنعتی موردنظراست وبس.
غربیها هم به تعدیل درافکارشان رسیده اندوتوسعه ی پایدار رامطرح میکنندیعنی فرآیندتوسعه و پیشرفتهای علوم وفنون بایدباانسان وطبیعت سازگارشود.ماهم بایدافکارمان را تعدیل کنیم.باید؛دوباره اندیشیدن را تجربه کنیم.....یاعلی
|
