به گزارش روابط عمومی موسسه‌ی بین المللی گفتوگوی فرهنگها و تمدنها ، در این نشست که در دفتر موسسه‌ی بین المللی گفتوگوی فرهنگها و تمدنها برگزار شد، ابتدا دکتر هادی خانیکی،مدیر عامل موسسه با اشاره به سابقه‌ی طرح ایده گفت و گوی تمدن ها که به 9 سال قبل باز می گردد، به یادآوری تلاش هایی که در غالب این ایده و نظریه طی 9 سال اخیر انجام شده پرداخت وگفت: در این 9 سال تلاش های زیادی انجام شد تا ایده گفت و گوی تمدن ها و فرهنگ ها واکاویده شود و در عرصه های عملی و نظری مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
وی در ادامه با یادآوری برداشت های شتاب زده ای که بر مبنای آن سهم و تلاش ایران در زمینه بحث گفت و گوی تمدن ها ناچیز قلمداد می شود، گفت: این باور شتاب زده معتقد است جهان بیشتر به ایده گفت و گوی تمدن ها پرداخته است.رییس موسسه‌ی بین المللی گفتوگوی فرهنگها و تمدنها همچنین هدف موسسه بین المللی گفت و گوی فرهنگ ها و تمدن ها را استفاده هر چه بیشتر از محاسن ایده گفت و گوی فرهنگها و تمدنها معرفی کرد.
در ادامه این مراسم دکتر فریدزاده عضو هیات امنای موسسه‌ی گفت وگوی فرهنگها و تمدنها نیز با طرح این سوال که چرا ما در کشور به آسانی نمی توانیم مفاهیم فلسفی جدید را درک کنیم؟ اظهار داشت: دلیل این است که ما نمی توانیم آنها را درست درس بگیریم.
وی که زبان فارسی را زبانی قدرتمند در ترجمه مفاهیم جدید فلسفی قلمداد می‌کرد بر این نکته که نباید ضعف خود را در زمینه درک مفاهیم جدید فلسفی به دوش زبان قوی و قدرتمند فارسی بیاندازیم، تاکید کرد.
فرید زاده در ادامه سهم درک تطورات فکری را در گفت وگ با گذشته فکری را مورد تاکید قرار داد و گفت: ما باید این تطورات فکری را در مقابل چشم ببینیم در غیر این صورت گفت و گو ممکن نیست .
وی با یادآوری اینکه انسان متعلق به تاریخ است، اظهارداشت: این امر حس مشترکی را به وجود می آورد، حس مشترک باعث می شود که مردمان به هم احساس تعلق پیدا کنند و با این حس مشترک به گفت و گو بنشینند.
وی تاکید کرد: زمانی که این حس مشترک وجود داشته باشد آن وقت میتوانیم امیدوار باشیم که گفت و گو و مفاهمه ما و دیگران اتفاق بیافتد.
در ادامه این مراسم دکتر معصومی همدانی، از اعضا هیات امنای موسسه‌ی بین المللی گفتوگوی فرهنگها و تمدنها با طرح این سوال که چرا گفت و گو ضروری و در عین حال امری دشوار قلمداد می شود به تعریف مفهوم گفت وگو و وجوب سلبی آن پرداخت.
وی که هدف بحث را تغییر نظر دیگری می دانست گفت و گو را از این منظر با بحث و حتی مذاکره متفاوت دانست و گفت: در هر مذاکره رسیدن به توافق مورد نظر است که مبنای نظری ندارد و ملاحظات عملی طرفین را به مذاکره می کشاند.معصومی همدانی در ادامه با بیان تفاوت‌ها و شباهت‌های گفت وگو ، بحث ومناظره با یکدیگر تصریح کرد: مذاکره زمانی که طرفین در برخورد فیزیکی به بن بست می رسند، ظاهر می‌شود، اما گفت و گو حاوی مباحثی است که نتیجه ی مستقیم ندارد.
وی که بزرگترین دشمن گفت و گو را برخلاف بحث وجود اندیشه‌هایی از پیش تعیین شده می‌دانست، گفت: در حال حاضر به خصوص در ارتباط با گفت وگوی اسلام وغرب دو موضوع با دو پیشینه‌ِ از پیش مسلم به گفت وگو دعوت می شوند.
این عضو هیات امنای موسسه‌ی بین المللی گفتوگوی فرهنگها و تمدنها در ادامه با طرح این سوال که گفت و گو بین چه کسی رخ می دهد گفت وگوی بین اسلام و غرب را گفت و گویی غیر متعادل دانست وتوضیح داد: در این گفت و گو درباره‌ی غرب گفته می شود که تمدن غرب از زمان یونان شروع شده ودر میانه راه مسیحیت نیز به آن اضافه شده است، اما در این گفت و گوها عموما اسلام را یک امر بی تاریخ می دانند و این نابرابری در بحث را ایجاد می کند.
وی در پایان گفت و گو در شرایط نابرابر و توام با مسائل از پیش تعیین شده را یکی از اساسی ترین مسائلی دانست که گفت وگوی تمدنها را با دشواری مواجه می کند.
در ادامه این مراسم حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد خاتمی، رییس موسسه‌ی بین المللی گفتوگوی فرهنگها و تمدنها با بیان اینکه درجهان ما که سخت سیاست‌زده است و سیاست ما که سودازده است، همیشه این خطر وجود دارد که اگر سخنی و یا اقدامی انجام شود، به امر سیاسی تقلیل داده شود، اظهار داشت:« این خطر زمانی بیشتر می‌شود که این سخن یا قدم از سوی کسی برداشته یا مطرح شود که خود دست‌اندرکار امر سیاسی است.»
وی که گرفتار شدن مفهوم گفتوگوی تمدنها با مفهوم مذاکره که امری سیاسی است را یکی از مشکلات پیش روی بحث گفتوگوی تمدنها می‌دانست، بر این نکته که نباید به اشتباه، گفت‌وگو با مذاکره خلط شود تاکید کرد.
وی که به مناسبت روز تمدنها در موسسه‌ی بین‌المللی گفتوگوی فرهنگها و تمدنها سخن می‌گفت،در ادامه به برداشت‌های نادرستی که از مفهوم گفتوگوی تمدنها وجود دارد اشاره کرد و تصور اینکه گفتوگوی تمدنها بهانه‌ای است برای حل بسیاری از مسایل سیاسی که ایران با آن مواجه است را یک نمونه از این برداشت‌های نادرست دانست و گفت:در کنار این مساله، انتظار نتیجه‌ی عاجل داشتن از گفتوگوی تمدنها مانند مسایل سیاسی نیز سوءتفاهم‌هایی را ایجاد کرد.
رییس موسسه بین‌المللی گفتوگوی فرهنگها و تمدنها با تاکید بر اینکه گفت‌وگو، نه مذاکره و نه امر سیاسی است، گفت: اگر با مساله گفتوگوی تمدنها به طریق صحیح و علمی برخورد شود این امر می‌تواند تغییری را در سیاست رایج دنیای امروز به دنبال داشته باشد.
رییس موسسه بین‌المللی گفتوگوی فرهنگها و تمدنها در ادامه با تاکید مجدد بر این مساله که گفتوگوی تمدنها نه نظریه و نه استراتژی است، آن را در درجه‌ی اول یک سرمشق و الگو برای نوعی رابطه در دنیای کنونی دانست که فقدان آن مصیبت‌های بزرگی را برای بشریت امروز ایجاد کرده است.
خاتمی اضافه کرد: آنچه دراین الگو مورد توجه بوده، رسیدن به صلح و امنیت در عرصه جهانی است. گام نهادن در مسیری که در جهت صلح و امنیت است.
رییس موسسه بین‌المللی گفتوگوی فرهنگها و تمدنها در ادامه سخنرانی خود به مناسبت روز تمدنها با بیان اینکه " خوشبختانه ایده گفت‌گوی تمدنها با اقبال کم‌نظیر نخبگان علمی و مراکز، سازمان‌های مختلف و دولت‌ها مواجه بوده است" گفت: به دنبال این ایده شاهد فعالیت ده‌ها مرکز مستقل یا دولتی در بحث گفتوگوی تمدنها هستیم و در بسیاری از مراکز دانشگاهی و علمی، پایگاه‌ها و حتی کرسی‌هایی به این امر اختصاص داده شده و بعد از طرح این ایده، ده‌ها گردهمایی و سمینار در این زمینه برگزار شده و می‌شود.
خاتمی ایده گفت‌گوی تمدنها را برخاسته از یک نوع نیاز جهان معاصر ارزیابی کرد و از آن به عنوان دلیلی برای محبوبیت این ایده نام برد و افزود: البته در این میان کسانی بودند که گفت‌گوی تمدنها را ناممکن و غیرمفید می‌دانستند که از جمله این افراد، افرادی هستند که می‌گویند حق یکی است و دیگران باطلند. از این رو گفتوگوی میان حق و باطل معنا ندارد. البته این افراد مشخص نکرده‌اند اگر حق یکی است و آنچه آنها دارند حق است، چگونه دریافته‌اند که آنچه که نزد آن‌هاست حق مطلق است.
وی در ادامه با طرح این سوال که " وقتی می‌گوییم گفت‌گوی تمدنها آیا تمدن‌های مختلف داریم؟" اظهار کرد: در این عرصه باید مشخص شود آیا تمدن‌های مختلف داریم یا یک تمدن بیشتر حاکم نیست که در یک نقطه به وجود آمده و سپس بسط پیدا کرده و همه آن را می‌خواهند.
خاتمی در ادامه با طرح سوالی مجدد مبنی بر اینکه " اگر یک تمدن فعال نیست، گفتوگوی تمدنها چه معنایی دارد؟" خاطرنشان کرد: چه تمدن غالب و چه سایر تمدنها مبتنی بر یک نظام اندیشه‌یی و ارزشی هستند. نظام اندیشه‌یی و ارزشی ما متناسب با تمدنی که امروز وجود دارد، نیست و تمدنی که امروز وجود دارد با این نظام اندیشه‌یی وارزشی سازگاری ندارد. وی ادامه داد: گفتوگوی تمدنها، گفت‌وگو با دو نظام اندیشه‌یی و ارزشی است که وجود دارد، اما به شرط آن‌که طرفین نگویند آنچه من دارم حق مطلق است.
وی در ادامه با تاکید بر نقش هنرمندان، فیلسوفان و متفکران در پیشبرد ایدهی گفتوگوی تمدنها اظهار کرد: مصدر گفتوگوی تمدنها، هنرمندان، فیلسوفان و متفکران هستند که به نوعی آن مجموعه فکری و ارزشی را نمایندگی می‌کنند، نه سیاست‌مداران که به دنبال سود عاجل هستند.
خاتمی در ادامه " سهم توجه به آثار عملی و به واقعیت نزدیک بودن را در گفتوگوی تمدنها به عنوان راهکاری جهت حل مشکلات بشر امروز" مورد تاکید قرار داد و گفت: دغدغه‌ها و اهداف مشترک جهان امروز را می‌توان پیدا کرد و بر سر آن به گفت‌وگو نشست.
وی در ادامه به دیدار اخیر خود که در آن رهبر کاتولیک‌های جهان از دغدغه‌های بشر امروز شامل تروریسم، فقر، جنگ و غیره می‌شود با وی سخن گفته بود، اشاره کرد و اظهار داشت: من به پاپ گفتم دغدغه‌ها درست است اما چرا شاهد این مصیبت‌ها هستیم؟ آیا فقدان محبت و عدالت در جهان امروز، منشا این مشکلات نیست؟
خاتمی ادامه داد: آیا ادیان ابراهیمی که در آن عدالت و محبت مورد تاکید قرار گرفته نمی‌تواند جهان را از دست این کینه‌ورزان خارج کند؟
وی خاطرنشان کرد: ادیان می‌توانند ابتدا در سطح خود و سپس در سطح افکار عمومی، میدان را در دست گرفته و دست ستمگران و کینه‌توزان را کوتاه کنند.
خاتمی در ادامه اظهاراتش با تاکید بر اینکه " امور مشترک عینی برای گفت‌وگو وجود دارد، بر این نکته که نشستن بر سمینارها و بحث‌های انتزاعی و فلسفی، مشکل را حل نمی‌کند، تاکید کرد" و گفت: باید توجه داشته باشیم که در عالم خارج، کار در دست سازمان‌ها و دولت‌هاست.
وی اضافه کرد: در این عرصه دو کار می‌توان انجام داد؛ یکی اینکه از همه اعتبار بین‌المللی استفاده کرد و در جهت برقراری رابطه تعریف شده با سازمان‌های معتبر بین‌المللی که بر اساس وظایفی خاص مانند یونسکو و سازمان ملل شکل گرفته‌اند وارد گفت‌وگو شد. اگر بتوان رابطه‌ای اندام‌وار با این سازمان‌ها برقرار کرد، می‌توان منتظر تاثیر عملی در این زمینه بود.
وی همچنین با تاکید بر سهم افکار عمومی در جهان امروز که همه یا بخشی از آنچه اتفاق می‌افتد متاثر از آن‌هاست، به ناامنی‌ها و افراط‌گری‌هایی که در جهان وجود دارد اشاره کرد و ایجاد مسیرهایی برای ارتباط با افکار عمومی را گامی در جهت تغییر در سیاست‌های جاری دنیای امروز دانست.
وی تاکید کرد: معتقدم اگر حرکت بین‌المللی انجام شود، حداقل می‌توان درمجموعه‌هایی که اندیشه و روش یکسانی دارند، روزنه‌هایی ایجاد کرد. حتی می‌توان با جذب موسسات معتبر و ایجاد پایگاهی که بتوان در مقابل موج طرح مسایل به صورت یکجانبه ایستاد، با افکار عمومی جهان تماس گرفت و کم‌کم به سمت انزوای افراط‌گری رفت.
خاتمی با بیان اینکه " موسسه بین‌المللی گفتوگوی فرهنگها و تمدنها امیدوار است در این مسیر گام بردارد، مشکلات موسسه را مشکلات مادی دانست" و گفت: علت این نیست که امکانات در اختیار ما قرار نمی‌دهند، ما نمی‌خواهیم آن امکانات را در اختیار بگیریم. می‌خواهیم امکانات موسسه امکاناتی لطیف و پاک باشد.
وی در پایان، برگزاری اولین نشست کارگاهی بین ایران و مصر در این موسسه اشاره کرد و ارتباط درون تمدنی و درون دینی را امری موثر برشمرد
